nieuws / "De aarde zucht en kreunt"

Column Jan Schrijver, BD-tuinbouwer en voorzitter Stichting Demeter:

De aarde zucht en kreunt
"Terwijl de zeespiegel weer twee centimeter is gestegen, rommelt de aarde voor de zoveelste maal in Groningen. De bodem is daar inmiddels een aantal centimeters gedaald en ook Noord en Zuid-Holland komen steeds dieper te liggen."

"Vanaf het jaar 2000 is ruim 10% van de landbouwgrond onttrokken aan de agrarische sector. Een grotere oppervlakte dan de Flevo- en de Noord-Oostpolder tesamen. Hoe lang kunnen wij het nog volhouden om bodemschatten uit de grond te onttrekken en steeds meer grond een andere bestemming te geven dan voor de landbouw?"

Nog geen garantie dat het gifvrij kan…
"De technologische landbouw rukt steeds sneller op. Het vleesvee komt de wei niet meer in en wordt met duizendtallen in grote megastallen vetgemest. Ook het melkvee ziet nog nauwelijks buitenlicht en moet blij zijn met de grote ruimtes waar ze jaarrond in kunnen staan. En nu is de tuinbouw aan de beurt. In Dronten wordt een sla-flat gebouwd van negen verdiepingen. Sla verbouwd op water, waarvoor Philips de juiste ledverlichting levert die de smaak en het vitamine gehalte gaat bevorderen. De juiste nutriënten kunnen gedoseerd worden toegebracht en voor enige vorm van kunstmatige biodiversiteit kan subsidie worden aangevraagd. Maar de Universiteit van Wageningen garandeert nog niet dat het gifvrij kan. Dankzij de tomaten, komkommers en paprika’s waren we al het nodige gewend, want die groeien voor 99% op substraatteelt. Gaat de technologische landbouw dan toch winnen in Nederland?"

Het Demeter-keurmerk staat voor topkwaliteit!
"Op 10 januari was ons bedrijf De Lepelaar genomineerd voor de Tuinbouw Ondernemersprijs en stonden we samen met OK plant en Royal Lemkes op het podium van de Keukenhof in Lisse. De top van de Nederlandse Tuinbouw was daar aanwezig op een tot in de puntjes toe georganiseerde bijeenkomst. Als biodynamisch bedrijf heb ik daar het woord mogen voeren en op een film laten zien waar wij voor staan: grondgebonden landbouw met als belangrijkste drijfveer het werken aan bodemvruchtbaarheid. Circulair denken, met andere bedrijven samenwerken en de biodiversiteit ondersteunen. Iedereen kon het zien op de film; één schep in de bodem en het leven kroop er uit! Ik heb het al vele malen gezegd: het werken aan bodemvruchtbaarheid komt uiteindelijk direct ten goede aan onze gezondheid. We eindigden in Lisse niet als nummer één, maar hebben onze boodschap daar voor de hele Nederlandse Tuinbouw laten horen. Iedereen kan het nu weten: het Demeter-keurmerk staat voor TOP kwaliteit!"

Het schip begint te zinken, de muziek blijft spelen
"Ondanks alle inspanning was het een ervaring die ik niet graag had willen missen. Natuurlijk waren we daar een vreemde eend in de bijt en op dit moment gaat de ontwikkeling van de Hightech tuinbouw in een stroomversnelling door. De subsidie en fiscale voordelen die nog in Nederland worden gegeven komen uitsluitend ten goede aan deze ontwikkelingen. De grootwinkelbedrijven kunnen tevreden zijn: de leveringszekerheid zal toenemen en de producten worden op de lange duur nóg goedkoper. Ik maak mij ernstig zorgen wat dit voor de verdere gezondheid van de mens zal betekenen: bulkproductie die geen enkel contact meer heeft met de grond en waarbij bodemvruchtbaarheid geen rol meer speelt. De aarde zucht en kreunt, het schip begint te zinken, maar de muziek blijft spelen. Het begint hier verdacht veel op de Titanic te lijken."